روانشناسي آدم‌هاي پرجنب و جوش

گفتگو با دکتر سيدسعيد صدر ، روانپزشک

پرجنب‌و‌جوش، تاثيرگذار، خوش‌صحبت و اهل کار و زندگي. آدم‌هايي که چنين اوصافي داشته باشند، دوست‌داشتني به نظر مي‌رسند؛ قبول نداريد؟ ولي دکتر صدر، روان‌پزشک، مي‌گويد حتي همين آدم‌هاي ظاهرا دوست‌داشتني هم انواع مثبت و منفي دارند. روان‌شناسي اين آدم‌هاي پرجنب‌و‌جوش، موضوع گفتگوي ما با اين استاد دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي است.
آقای دکتر! آدم‌هاي پرانرژي و فعال چه ويژگي‌هايي دارند؟
چنين افرادي خلق بالايي دارند، ارتباط اجتماعي‌شان خوب است و در روابط کلامي و عاطفي خيلي موفقند. افراد پرانرژي و فعال روي افراد ديگر تاثيرگذارند و اهل رقابت اجتماعي هستند. از فعاليت و کار کناره نمي‌گيرند و همواره دوست دارند که از موقعيت اجتماعي خود پا را فراتر نهند و به مقام‌ها و پست‌هاي بالاتري ارتقا يابند.

چه شخصيتي دارند؟

اين افراد رگه‌هايي از وسواس دارند البته اين نکته را هم اضافه کنم که اين وسواس با بيماري وسواس متفاوت است. اين افراد بسيار مقيد و حساس هستند و سعي مي‌کنند که کارها را به نحو احسن انجام دهند. چنين افرادي نياز به تشويق و تنبيه ندارند و اهل مسامحه نيستند. در روابط اجتماعي ممکن است اهل مسامحه باشند اما در کار خودشان چنين رفتاري ندارند. چنين افرادي خواب محدود دارند. البته اين نکته را فراموش نکنيد که خواب اين افراد محدوديت‌هاي خاصي دارد و از يک ميزان خاص نبايد کمتر باشد.
برخي افراد بسيار خوش‌خوابند و ساعت‌هاي متوالي مي‌خوابند دليل اين خواب‌هاي طولاني‌مدت چيست؟
خواب تاثير جدي روي خلق و خوي انسان دارد. گاهي مشاهده مي‌کنيم افرادي بسيار پرخوابند به طور مثال ممکن است 12 ساعت بخوابند تا بتوانند انرژي کافي براي کارشان به دست آورند. اغلب هنرمندان و نويسنده‌ها در اين گروه جاي دارند که بيشتر اهل شب‌بيداري هستند و روزخوابي دارند و تعداد ساعات خوابشان گاهي بيشتر از 12 ساعت است در واقع چنين افرادي در خلوت خودشان زندگي مي‌کنند و بيشتر اهل تفکرند.
اگر آدم‌هاي پرجنب‌وجوش بيش از حد بخوابند چه اتفاقي مي‌افتد؟
افرادي که پرجنب‌وجوش هستند اگر بيش از حد بخوابند روزشان را از دست مي‌دهند، خلاقيت ذهني خود را از دست مي‌دهند و نمي‌توانند به خوبي تمرکز کنند و انرژي‌شان را از دست مي‌دهند. اغلب افراد کم‌خواب شش ساعت در روز مي‌خوابند و سحرخيزند يعني اينکه صبح خوبي را آغاز مي‌کنند و برعکس گروه قبلي که اشاره کردم اگر افراد پرخواب نتوانند به اندازه کافي بخوابند دچار مشکل مي‌شوند.

روابط بين فردي آنها چگونه است؟

اين افراد در روابط بين‌فردي بسيار تاثيرگذارند. به طور معمول اين افراد علايق اطرافيان را به خود جلب مي‌کنند. همچنين اطرافيان اين افراد تمايل دارند تا با اين افراد نشست و برخاست کنند و حلقه‌اي از دوستان دور اين افراد شکل مي‌گيرد.
اگر بخواهيم افراد فعال مثبت را با افراد فعال اما منفي مقايسه کنيم چطور؟
ببينيد افراد پرانرژي اما منفي ‌کارها را تکه‌تکه رها مي‌کنند و آنها را به سرانجام نمي‌رسانند. اين افراد اهل خطر هستند و تصميمات خلق‌الساعه و في‌البداهه مي‌گيرند. همچنين حرکات ناگهاني و شتابزده دارند. افراد پرانرژي منفي در هر کاري دخالت مي‌کنند براي مثال کارمندي را تصور کنيد که از چنين انرژي منفي برخوردار باشد در نتيجه در اداره به پرونده ديگران دخالت مي‌کند و يا به کارهايي که مربوط به او نيست کار دارد در حالي که ممکن است اصلا تجربه و تخصصي هم در اين امور نداشته باشد. چنين افرادي ناگهاني تصميم مي‌گيرند و غيرقابل پيش‌بيني‌اند زيرا به عواقب کارهاي خود فکر نمي‌کنند و نمي‌توانند نفع و ضرر کارها را با يکديگر مقايسه کنند. در حالي که فردي که انرژي مثبت دارد از عواقب کارهايي که مي‌کند آگاهي دارد و اصلا کاري را انجام نمي‌دهد مگر اينکه به سرانجام برسد. اين افراد اهل خطر و مخاطره نيستند و همان‌طور که اشاره کردم رگه‌هايي از وسواس در کارهايشان مشاهده مي‌شود و بسيار محتاط هستند و کارهايي را قبول مي‌کنند که با ويژگي‌هاي‌شان تناسب داشته باشد و اگر کاري خارج از حريم ذهني يا اخلاقياتشان باشد برايشان پذيرفتني نيست. براي مثال شما نمي‌توانيد يک فرد پرجنب‌وجوش مثبت را وادار به انجام کار ناشايستي کنيد اما فرد با انرژي منفي مي‌تواند آن کار را انجام دهد و عواقب ناخوشايند آن را نيز ببيند و دوباره براي جبران آن اشتباه يک تصميم شتابزده و ناگهاني مي‌گيرد و آن کار را خراب کند.

ويژگي‌هاي ديگر اين افراد غيرقابل پيش‌بيني چيست؟

يکي از ويژگي‌هاي اين افراد عجول بودن آنهاست زيرا تصميماتي که مي‌گيرند ناگهاني است بنابراين سرعت تفکرشان بسيار زياد است و در نتيجه عده‌اي قرباني اين سرعت زياد مي‌شوند. اين افراد کاملا احساساتي هستند و انرژي‌شان تحت مديريت خودشان نيست.

روابط ميان فردي افراد انرژي منفي چگونه است؟

اين افراد اغلب دوستان و ياران متعدد پيدا مي‌کنند اما به راحتي روابط خود را با آنها به هم مي‌زنند در حالي که افراد با انرژي مثبت براي دوستانشان از جان مايه مي‌گذارند و حتي ممکن است عليرغم ميل باطني و فقط براي حفظ اخلاقيات دوستي‌شان را با افراد ادامه دهند.
از بيمار بودن خود اطلاع دارند يا آن را انکار مي‌کنند؟
انرژي اين افراد بيمارگونه است بنابراين اين افراد نمي‌توانند بپذيرند که دچار مشکل هستند و اطرافيان اين افراد بهتر از ديگران متوجه بيماري‌شان مي‌شوند. البته تعامل با اين افراد خيلي مشکل است زيرا مسايل اين افراد دروني است و تحت تاثير محيط نيست و انرژي منفي اين افراد روي ديگران نيز اثر منفي مي‌گذارد بنابراين بايد سعي کنيد تصميم‌هاي سهم اين افراد را به تعويق بيندازيد.

آيا اين افراد قابل درمان هستند؟

بله اما به دارودرماني مستمر و طولاني‌مدت نياز خواهند داشت.
درميان صحبت‌هايتان اشاره‌اي هم به نويسنده‌ها و هنرمندان کرديد و فرموديد که اين افراد نيز نسبت به محرک‌هاي اجتماعي بيشتر از ديگران واکنش نشان مي‌دهند، دليل اين پديده چيست؟
در ميان گروهي که اشاره کرديد آسيب‌پذيري بيشتري وجود دارد و محرک‌هاي خارجي هرچه مثبت‌تر باشند براي اين افراد کمک‌کننده‌تر هستند براي مثال يک شاعر بسيار تمايل دارد که پس از خواندن شعرش تشويق ديگران را بشنود در حالي که در ميان افراد با انرژي مثبت چنين چيزي ديده نمي‌شود بنابراين دادن ابزار پيشرفت به گروه‌هاي نويسنده و شاعر و هنرمند به پيشرفت آنها کمک شاياني مي‌کند. اين افراد در برابر شکست بسيار حساس هستند و اگر تشويق ديگران نباشد و يا به اصطلاح تحويل گرفته نشوند خيلي سرخورده مي‌شوند.
افراد مثبت و باانرژي در ميان دانش‌‌آموزان هم ديده مي‌شود اين افراد را چه‌طور شناسايي کنيم؟
هميشه در هر کلاسي دو يا سه دانش‌آموز وجود دارند که سرآمد ديگران هستند و اغلب کارها شامل روزنامه‌ديواري، دکلمه و... به اين افراد سپرده مي‌شود. اين در حالي است که امکان دارد افراد متوسط ديگري وجود داشته باشند که براي مثال ادبيات بسيار خوبي داشته باشند اما شناسايي نشوند و سرخورده شوند. بنابراين شناسايي افراد چه در خانواده، چه در مدرسه، چه در دانشگاه و چه در اداره از اهميت زيادي برخوردار است.
منبع:http://salamat.com
/ن